Eenzaamheid bij ouderen is een gevoel van leegte, verdriet en soms van angst omdat deze persoon zich niet (meer) verbonden voelt met de wereld en met andere mensen om hem heen. Het is altijd een persoonlijke beleving. Iemand met weinig contacten hoeft dus niet per se eenzaam te zijn Eenzaamheid komt veel voor. Ruim de helft van alle 55-plussers voelt zich eenzaam. Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Vanaf 65 jaar voelt bijna 44% zich eenzaam, bij 75 jaar stijgt dit naar 53%, bij 85-plussers naar bijna 63% Eenzaamheid en welbevinden Ouder worden en eenzaamheid worden vaak met elkaar geassocieerd, zeker onder de oudste ouderen. Echter, betekent de oude dag per definitie eenzaamheid? Het antwoord is niet zo eenvoudig. Op de wens naar contacten en relaties met anderen staat geen leeftijd. Ieder heeft hier persoonlijke voorkeuren in. Sommige mensen houden ervan deel uit te maken van grote groepen en. Eenzaamheid kan iedereen overkomen. Onder ouderen komt het veel voor. Iedereen moet voelen dat je ertoe doet - ook als je minder vitaal en actief bent. Samen zetten we ons in tegen eenzaamheid Eenzaamheid is dus een persoonlijke, subjectieve ervaring Definitie van eenzaamheid Eenzaamheid wordt gedefinieerd als 'het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Het kan zijn dat het aantal contacten dat men heeft met andere mensen geringer is dan men wenst
Eenzaamheid kan vele oorzaken hebben. Contacten kunnen veranderen of verloren gaan door omstandigheden waarop je zelf weinig tot geen invloed hebt. Zoals ziekte, echtscheiding of het verlies van werk en inkomen. Eenzaamheid kan een duidelijk aanwijsbare oorzaak hebben, maar ook komen door een opeenstapeling van factoren Eenzaamheid is je niet verbonden voelen. Je ervaart een gemis aan een hechte, emotionele band met anderen. Of je hebt minder contact met andere mensen dan je wenst. Eenzaamheid gaat gepaard met kenmerken als negatieve gevoelens van leegte, verdriet, angst en zinloosheid en met lichamelijke of psychische klachten Inmiddels is duidelijk dat eenzaamheid op elke leeftijd een negatieve invloed op het leven kan hebben. Toch is verreweg het meeste onderzoek nog gericht op het leven van ouderen, dus in handen van gerontologen. Inmiddels is ook een aantal mensen vanuit sociologie en neuropsychologie geïnteresseerd in het onderwerp eenzaamheid Eenzaamheid is een verschijnsel dat bij het leven hoort, maar de ervaring van eenzaamheid is een subjectieve en individuele aangelegenheid. Eenzaamheid heeft te maken met het ontbreken van betekenisvolle relaties; niet het aantal relaties, maar de betekenis die iemand daaraan geeft, is van belang Eenzaamheid is een fysiek verschijnsel, net als honger of dorst. Wanneer je je eenzaam voelt heb je het gevoel niet verbonden te zijn met anderen, minder contact te hebben dan gewenst, of een te klein (of afwezig) sociaal netwerk te hebben. Iemand die zich eenzaam voelt, voelt zich verdrietig, angstig en/of zelfs zinloos
Volgens de gangbare definitie is eenzaamheid een onplezierig ervaring van gemis van een bepaalde soort relatie of een bepaalde kwaliteit in relaties. Hoe zwaar eenzaam is, heeft met tijdsbeleving te maken, of dit als tijdelijk ervaren wordt of als een uitzichtloze situatie (van Tilburg & de Jong Gierveld) Eenzaamheid is een lange of korte periode waarin iemand ongewenst een intieme relatie mist of nauwelijks tot geen sociale contacten heeft. Dit is iets anders dan alleen zijn. Eenzaamheid heeft een negatieve invloed op gezondheid en participatie. Verhoogd risico op depressie en angststoornisse Waar we eenzaamheid duiden als een subjectief gevoel bij mensen, is sociale isolatie per definitie objectief. Alleen zijn staat immers niet gelijk aan zich eenzaam voelen. Je kan ook eenzaam zijn zonder dat je alleen bent. Bij voorbeeld als je in een grote groep bent en je toch eenzaam bent omdat je geen of weinig contact hebt met mensen of omdat er iets aan de hand is - Jules, groeplid. Sociaal werkster Nancy Wohlrabe heeft allerlei tips waarmee mensen en ouderen in het bijzonder hun eenzaamheid kunnen verdrijven. 1. Sta jezelf toe om je eenzaam te voelen. Het heeft geen zin om je gevoel van eenzaamheid telkens te proberen te verstoppen. Je eenzaam voelen hoort bij je menselijkheid, zegt Wohlrabe. We zijn genetisch zo. 'Een goed gesprek kan verzachtend werken' Richtlijn wijkverpleegkundigen over eenzaamheid bij ouderen (ZonMw Mediator 43, 7 oktober 2020) Subsidie vanuit ZonMw. De ontwikkeling van de nieuwe richtlijn is gesubsidieerd binnen het programma Kwaliteitsstandaarden van ZonMw. In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en de Nederlandse Organisatie voor.
In 2015 kwam polyfarmacie bij ruim een kwart van de 65 tot 75-jarigen en bij bijna de helft van de ouderen boven de 75 jaar voor. Door de stijging van het aantal ouderen, zal daarom ook het aantal mensen met polyfarmacie toenemen. De meeste ouderen hebben één of meerdere geriatrisch syndromen. Om hoeveel ouderen het gaat en met welke geriatrische syndromen ze kampen is om meerdere redenen. Persoonlijkheidskenmerken, zoals verlegenheid of een gebrek aan sociale vaardigheden spelen bij het ontstaan van eenzaamheid een rol. Verder zijn er verschillende risicogroepen aan te wijzen, zoals alleenstaande ouders met opgroeiende kinderen, mensen met ernstige gezondheidsproblemen (van zichzelf of van mensen in de directe omgeving), een handicap, psychiatrische problematiek of financiële. Cijfers over eenzaamheid in Nederland. Deze website maakt deel uit van de toolkit Eén tegen eenzaamheid van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, die gemeenten en lokale organisaties ondersteunt bij de aanpak van eenzaamheid. Op deze website vindt u kaarten en cijfers op gemeente-, wijk- en buurtniveau over verschillende vormen van eenzaamheid Eenzaamheid ouderen: wat zijn de oorzaken? Wat de omgeving ziet bij mensen die eenzaam zijn is dat deze mensen zich juist vaak afzonderen van anderen. Ze voelen zich 'niet begrepen' en snappen dan ook niet waarom ze geen aandacht krijgen van anderen. De behoefte daaraan is er wel. Een zonderling, wordt ook wel eens gezien als een 'vreemdeling' en niet als iemand die zich gewoon eenzaam. Eenzaamheid bij ouderen: Contact is het sleutelwoord. Iedereen voelt zich wel eens eenzaam, maar gelukkig is dat gevoel meestal tijdelijk. In andere gevallen ontstaat een negatieve spiraal en dan kan eenzaamheid tot een immens probleem uitgroeien. Wij hebben allemaal te maken met eenzame mensen, maar we weten lang niet altijd wie dat zijn. Want eenzaamheid is helemaal niet zo'n makkelijk.
Bij eenzaamheid denken we vaak aan eenzame ouderen. Toch raakt dit maatschappelijke probleem ook andere groepen Nederlanders, zoals mensen met psychische problemen, migranten, jongeren, gezinnen die in armoede leven of mensen die zonder werk thuis zitten. In de Week tegen Eenzaamheid (27 september - 6 oktober) besteedt ZonMw aandacht aan eenzaamheid, in alle lagen van de samenleving. Movisie / WAT WERKT BIJ de aanpak van eenzaamheid 3 Inhoud Samenvatting 4 Inleiding 8 1. Feiten en cijfers 9 1.1 Wat is het probleem? 9 1.2 Definitie eenzaamheid 10 1.3 Oorzaken 13 1.4 Gevolgen 14 1.5 Omvang vraagstuk en doelgroep 15 1.6 Riscofactoren 18 1.6.1. Individuele factoren m.b.t. leefomstandigheden 18 1.6.2. Individuele factoren m.b.t. Eenzaamheid verhoogt ook het risico op andere gezondheidsproblemen zoals slaapproblemen, stress en ontstekingen (Boss et al., 2015; Cacioppo et al., 2010). Eenzaamheid kan leiden tot depressie en suïcide. Eenzaamheid kan tot een depressie leiden. Dit blijkt uit verschillende onderzoeken bij mensen van middelbare leeftijd en ouderen Hij doet al dertig jaar onderzoek naar eenzaamheid onder ouderen: Theo van Tilburg, hoogleraar sociologie aan de Vrije Universiteit Amsterdam. En daaruit blijkt: het percentage eenzamen is de afgelopen dertig jaar niet gegroeid, maar redelijk constant gebleven. Alleen in sommige groepen is de eenzaamheid schrikbarend hoog. Onder mensen tussen de 85 en 90 jaar bijvoorbeeld, ervaart maar liefst. Behorend bij: Richtlijn Eenzaamheid onder ouderen Doelgroep scholing: wijkverpleegkundigen en verzorgenden In opdracht van: V&VN Ontwikkeling scholing: Lectoraat 1elijnszorg HAN Auteurs: Rianne Elderhuis, Meike Heessels 20 december 2019. TRAINERSHANDLEIDING BIJSCHOLING 'OMGAAN MET EENZAAMHEID ONDER OUDEREN' 2/43 Trainershandleiding bijscholing omgaan met eenzaamheid onder ouderen.
Zo helpen studenten bij SUMMA ZORG Lokaal+, ouderen op het vlak van moderne technologie door middel van het geven van instructies en ondersteuning (oa. op het gebied van 'slimmer wonen' en zorg/welzijn op afstand) (19). Ook zijn er de laatste jaren diverse burgerinitiatieven ontstaan om eenzaamheid te verminderen. Bijvoorbeeld in Son en Breugel, waar in 2015 een online community werd. Eenzaamheid bij ouderen is een gevoel van leegte, verdriet en soms van angst omdat deze persoon zich niet (meer) verbonden voelt met de wereld en met andere mensen om zich heen. Het is altijd een persoonlijke beleving. Je bent eenzaam als je het ontbreken van relaties of contacten als negatief ervaart. Het is iets wat je alleen zelf voelt. Definitie van eenzaamheid: Het subjectief ervaren Meer eenzaamheid bij een tekort aan financiële middelen. Eenzaamheid blijkt ook samen te hangen met een tekort aan financiële middelen. Onder mensen met een tekort aan financiële middelen zijn meer sociaal of emotioneel eenzamen. Dit geldt zowel voor de oudere (60-79 jaar) als voor de jongere (18-59 jaar) leeftijdsgroepen Wat is eenzaamheid? Bij eenzaamheid is er sprake van discrepantie tussen de contacten die iemand heeft en die hij of zij zou willen hebben. De contacten voldoen niet aan de behoeften van een persoon. Oorzaken eenzaamheid Eenzaamheid kan verschillende oorzaken hebben en komt bij diverse doelgroepen voor. De oorzaken van eenzaamheid zijn in te delen [ ouderen. Eenzaamheid is niet alleen een naar gevoel, het kan ook leiden tot meer kans op Alzheimer en zelfs tot eerder overlijden. Sporten en bewegen kunnen helpen tegen eenzaamheid. Vanuit de doelen van de Wet maatschappelijke opvang (bevorderen van zelfredzaamheid en participatie van burgers) en de Wet publieke gezondheid (voorkómen van gezondheidsproblemen) hebben ge-meenten de taak om.
We hanteren allen dezelfde definitie, zetten ons gezamenlijk in voor de gekozen doelgroepen en voor de gekozen interventies. Op 26 september in 2017, tijdens de Week tegen Eenzaamheid, presenteerde wethouder Ankie van Tatenhove (zorg & welzijn) het manifest. Doelstellingen. Samen aan zet tegen eenzaamheid Met zoveel mogelijk partijen uit de samenleving werken wij samen bij het tegengaan van. Definitie van eenzaamheid. Eenzaamheid wordt gedefinieerd als 'het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Het kan zijn dat het aantal contacten dat men heeft met andere mensen geringer is dan men wenst. Het kan ook zijn dat de kwaliteit van de gerealiseerde relaties achterblijft bij de wensen In deze definitie van. ondersteunen dan ook initiatieven om bewegen bij ouderen te stimuleren (zie bijvoorbeeld www.galm.nl). Of sporten ook leidt tot een afname van eenzaamheid is nog tamelijk onbekend. Om te beginnen is er nog niet veel onderzoek gedaan naar de specifieke relatie tussen sporten en eenzaamheid. Als de relatie eenzaamheid en sporten al werd onderzocht dan vaak als onderdeel van een algemener concept. Kennisatelier Eenzaamheid bij ouderen met een migratieachtergrond! 12/10/2019 Programma 13.05: Inleiding Tineke Fokkema 13.20: Verkennend onderzoek naar eenzaamheid bij Marokkaanse ouderen 13.40: Panelgesprek 14.15: Pauze 14.30: Thematafels 15.30: Terugkoppeling 16.15: Conclusie en reflectie Tineke Fokkema 16.30: Hapje en drankje . Kwantitatief onderzoek naar eenzaamheid onder migrantenouderen. Bij 30% van deze verzorgingshuisbewoners was sprake van gevoelens van eenzaamheid. Ook uit ander cijfermateriaal blijkt dat 20 tot 40% van de verzorgingshuisbewoners zich eenzaam voelt. Bij thuiswonende ouderen komen eenzaamheidsgevoelens minder vaak voor: 80% van de zelfstandig wonenden voelt zich nooit eenzaam, 15% zo nu en dan en 5% geregeld
Eenzaamheid komt voor in iedere leeftijdsgroep, maar ouderen zijn door hun minder goede gezondheid en slinkende netwerk wel extra vatbaar voor dit probleem. Toch zijn er ook veel jongeren die te maken krijgen met eenzaamheid. Ook bij hen is een slechte gezondheid een belangrijke oorzaak, maar er zijn meer uiteenlopende factoren die een rol spelen Oorzaken eenzaamheid ouderen. Het ontstaan van eenzaamheid bij ouderen en andere mensen Berichten over ouderen die vereenzamen zien we dagelijks in de media. Een probleem wat wel wordt gesignaleerd maar waarvan de oplossing niet eenvoudig te vinden is. Ergens is er een moment ontstaan waarop een ouder persoon begint te beseffen dat hij of zij. Eenzaamheid bij jongeren is complex. Deels hoort het bij de levensfase, waarin jongeren zich losmaken van hun ouders en een eigen identiteit ontwikkelen. Af en toe eenzaam zijn is niet erg, maar als tijdelijke eenzaamheid overgaat in chronische eenzaamheid, heeft dat grote invloed op de fysieke en psychische gezondheid. Eenzaamheid zorgt voor een neerwaartse spiraal waardoor mensen zich. Maar vooreerst is het belangrijk om kort stil te staan bij de definitie van eenzaamheid. 2. Definitie eenzaamheid Eenzaamheid kan gedefinieerd worden als een pijnlijke, negatieve ervaring die zijn oorsprong vindt in een gebrek dat we in onze sociale relaties ervaren (de Jong-Gierveld, van Tilburg, & Dykstra, 2006). Verschillende studies maken daarnaast ook nog een verder onderscheid tussen. De makkelijkste manier om met het vraagstuk rond eenzaamheid bij ouderen om te gaan is om er gewoon niet te lang bij stil te staan. Daarbij worden we geholpen door de beeldvorming in de media en in de reclame. Als je op televisie mensen op leeftijd ziet gaat het vrijwel altijd om een vertekend beeld. Headbangende negentigers op een surfplank, of een honderdjarige die met zijn looprek rondjes.
We worden allemaal ouder, maar de ene oudere is de andere niet. Sommige ouderen zijn tot op zeer hoge leeftijd vitaal en sociaal actief. Bij anderen vermindert de zelfredzaamheid nogal door (kleine) lichamelijke problemen. Deze groep noemen we 'kwetsbare ouderen' of ouderen waarbij sprake is van broosheid (frailty). Naar schatting is veertig procent van de 75-plussers kwetsbaar Ouderen moeten zélf eenzaamheid voorkomen. Veel ouderen zijn eenzaam. Beleid helpt niet. Tip: bouw relaties op als je jong bent. Voorkom voor je eigen bestwil dat je niets betekent voor anderen.
Eenzaamheid bij ouderen kan ook veroorzaakt worden door pesten. U wilt uzelf gewaardeerd voelen, erbij horen, maar gepest worden leidt tot het omgekeerde. Buitengesloten, er worden vervelende dingen gezegd en soms voelt u zich totaal in de steek gelaten. Het kan jong en oud overkomen, ook in een zorginstelling komt pesten voor. Natuurlijk is dit iets om te voorkomen. De Ouderenombudsman vraagt. op eenzaamheid dan ouderen die daarnaast ook contact hebben met buren en kennissen. Bij eenzaamheid is sprake van (een risico op) een neerwaartse spiraal: iemand voelt zich eenzaam --> trekt zich terug --> interpreteert sociale informatie op een negatieve manier --> trekt zich verder terug --> ontwikkelt meer negatieve gedachten. Amsterdammers vaker eenzaam Bijna de helft van de Amsterdammers.
Eenzaamheid is een pijnlijke, negatieve ervaring die zijn oorsprong vindt in een ervaren gebrek in onze sociale relaties. Eenzaamheid treft ook niet elke oudere op een gelijkaardige wijze. Het risico op eenzaamheid in onze samenleving is ongelijk verdeeld onder de ouderenpopulatie Eenzame en geïsoleerde ouderen zijn vatbaarder voor misbruik en depressies, een controversieel onderwerp, maar dat wel bespreekbaar moet zijn. Geschreven door Stannah at 12-06-2018 Ouderenmis (be)handeling vindt meestal thuis plaats, maar dit kan ook in een institutioneel kader gebeuren, met name in instellingen voor langdurige zorg Ook verhoogt eenzaamheid de bloeddruk, het stressniveau, het risico op een depressie en op dementie. De kans op overlijden bij eenzame ouderen is zelfs 14% hoger dan bij niet-eenzamen Iemand die veel alleen is, kampt niet per definitie met eenzaamheid, terwijl dit bij een ander die volop deelneemt aan het maatschappelijke leven wel het geval kan zijn. Hoving adviseert ogen en oren goed de kost te geven Eenzaamheid is vooral een probleem voor mensen die zich sterk of langdurig zo voelen. Meer dan een miljoen volwassen Nederlanders voelen zich sterk eenzaam. Onder mannen en vrouwen komt sterke eenzaamheid ongeveer evenveel voor (8%). 75-plussers zijn qua leeftijdsgroep het meest sterk eenzaam (meer dan 10%)
isolement onder mensen van 65 jaar en ouder in de gemeente Weesp. Dit onderzoek draagt bij aan de verbetering van het huidige beleid ten aanzien van het reduceren van eenzaamheid en sociaal isolement. Wij willen onze projectbegeleider van de gemeente Weesp, Ernst van Berkum, bedanken voor het meedenken en de steun tijdens de uitvoer van het project. Daarnaast bedanken we onze. Bij kwetsbare ouderen met complexe problematiek is per definitie sprake van multimorbiditeit. Voor deze groep is een scheiding tussen geestelijke- en somatische gezondheidszorg onwenselijk. Een geïntegreerde, multidisciplinaire benadering is noodzakelijk. Er moet worden gewerkt volgens het principe van collaborative care (zie box 1) Uitwerking en definitie van het begrip eenzaamheid ] Eenzaamheid komt voor onder jonge en oudere mensen, onder zieke en gezonde mensen, onder mannen en onder vrouwen. Eenzaamheid kun je niet zomaar aan iemands gezicht aflezen. Lau ra is een leuke meid om te zien. Zij is 24 jaar en werht als verkoopster in een grote zaak in de binnenstad. Haar ouders en oudere zus, met wie zij een goede. Eenzaamheid leidt er uiteindelijk toe dat de oudere -mits mondig genoeg- toch sneller steun gaat zoeken bij de hulpverlener en wordt daardoor juist afhankelijker. Mantelzorg hoeft niet alleen te betekenen dat de fysiek zware klussen worden gedaan, maar ook dat er geestelijk aandacht aan de oudere wordt besteed. Een luisterend oor kan wonderen. eenzaamheid bij ouderen en waarom. 1 Eenzaamheid: een bondige verkenning van het onderzoek We staan in dit eerste deel allereerst kort stil bij het theoretische concept eenzaamheid. In een eerste paragraaf schetsen we de definitie van eenzaamheid. Een tweede paragraaf bekijkt de verschillende theoretisch
Prof. Jenny de Jong-Gierveld heeft een definitie geformuleerd Eenzaamheid is het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan (kwaliteit van) bepaalde sociale relaties. Het kan zijn dat het aantal contacten dat men heeft met andere mensen geringer is dan men wenst 1 FOCUS OP EENZAAMHEID IN MAASTRICHT INKADERING Een nadere definiëring van het begrip eenzaamheid is noodzakelijk om te voorkomen dat bij de ontwikkeling van beleid een te ruime omschrijving zou leiden tot verlamming. Wij sluiten aan bij de landelijk aanvaarde definitie die een situatie van eenzaamheid omschrijft als: het subjectief ervaren van een onplezierig of ontoelaatbaar gemis aan. Wij spraken Joran Terlaat, afgestudeerd psycholoog en studentenbegeleider bij FocusOnMe. Ook hij ziet steeds vaker studenten met eenzame gevoelens aankloppen. 'Meestal komt de eenzaamheid pas naar boven zodra we andere problemen hebben besproken', zegt hij. 'Studenten melden zich vaak aan omdat ze last hebben van depressieve gevoelens.
Voor deze doelgroep bestaat dan ook geen exacte definitie. Leeftijd Het is afhankelijk van het niveau van de verstandelijke beperkingen en de aan- of afwezigheid van Downsyndroom vanaf welke leeftijd bij deze doelgroep wordt gesproken over ouderen. Ondersteuning In de ondersteuning van ouderen met ernstige lichamelijke beperkingen staat centraal: Respecteren van hun leven en eigenheid. Ook de definitie van kwetsbaarheid uit het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau uit 2011 geeft deze diverse aspecten van kwetsbaarheid goed weer: 'Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden)' Eenzaamheid bij ouderen uit zich met name in sociale eenzaamheid (52% versus 30% emotioneel eenzaam2. In de laatste samenvattende tabel is te zien dat er geen significante verschillen zijn tussen gemeenten in het voorkomen van (zeer ernstige) eenzaamheid. De afgelopen jaren is het percentage eenzame 65-plussers gestegen van 47 naar 50% Beter verbonden, een locale aanpak voor bestrijding van eenzaamheid en sociaal isolement bij ouderen. Innovatieprogramma Welzijn Ouderen. Innovatieprogramma Welzijn Ouderen. go back to reference Schim van der Loeff - Veen van, R. J. (2013)
Bij een deel van de huidige generaties ouderen, mensen die vaak opgroeiden en leefden binnen strakke levensbeschouwelijke kaders en die de zin van het leven voorschreven, gaan met het ouder worden de vastgestelde antwoorden steeds meer knellen. Ook zijn er ouderen die zich juist in hun jeugd van deze kaders hebben losgemaakt en dat als gemis ervaren wanneer ze te maken krijgen met levensvragen. Er is dus wel degelijk een groter risico op eenzaamheid bij ouderen met een lager inkomen. 5 Maar dit wil niet zeggen dat een laag inkomen per definitie leidt tot eenzaamheid en sociaal isolement. De vraag is of dat maatschappelijke organisaties die met ouderen werken deze nuance soms niet vergeten te maken, waardoor te veel gefocust wordt op inkomen en ouderdom als risicofactoren voor. Zorgprogramma kwetsbare ouderen - versie april 2015 8 Kwetsbaarheid en dementie INDICATOR Mensen bij wie de diagnose dementie is gesteld zullen vaak (maar niet automatisch) onder deze de definitie kwetsbaarheid vallen. De dementieconsulenten vervullen iede Deze whitepaper zet feiten en voorbeelden op een rij van hoe sport een rol kan spelen bij het tegengaan van eenzaamheid onder ouderen. Het helpt gemeenten op weg om de kracht van sport en bewegen te benutten in de aanpak van eenzaamheid